HEDİYE EROĞLU

Geçmişi MÖ. 6000'li yıllara kadar uzanan Mersin’in Silifke ilçesinde her yerden tarih fışkırıyor.

Mersin’in Silifke ilçesinde Büyükşehir Belediyesi ekiplerinin Silifke Kaymakamlık binası yanında sürdürülen altyapı çalışmaları kapsamında yürütülen kazı çalışmalar ısırasında tarihi kalıntılar ortaya çıktı.

SİLİFKE TARİHİ GÜN YÜZÜNE ÇIKARILMALI

Kış ayları ile birlikte başlayan yağmurlar sonrası sık sık su basması şikayetleri ile gündeme gelen Silifke’de belediye ekipleri şikayetler sonucu altyapı çalışmalarına hız verdi. Bu kapsamda Saray Mahallesi Cavit Erden Caddesi Hükümet Konağı önünde yürütülen altyapı çalışmaları kapsamında kazılar yapıldı. Ancak bu kazılarda yer altından içerisinde tarihi kalıntılar ortaya çıktı. Tarihi kalıntıların uzman ekiplerce incelenmesi için çalışma başlatılıp başlatılmadığı bilinmezken buluşlar ilçede heyecana neden oldu.

Merak uyandıran keşifle ilgili yetkililer henüz bir açıklama yapmazken, her yerden tarih fışkıran Silifke’de tarihi zenginlikleri gün ışığına çıkartmak amacıyla yürütülecek kazı çalışmalarına ağırlık verilmesi istendi.

SİLİFKE’DE NELER VAR?

Tarihi ve doğal güzellikleriyle yerli ve yabancı turistlerin, göçmen kuşların göç yolları üzerinde olması ve birçok endemik türü doğasında barındırması sebebiyle de bilim adamlarının ilgisini çeken Silifke, nesilleri tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan Carettacaretta, mavi yengeç, lahoz balığı gibi türlerin yaşam alanı olması sebebiyle çok daha önemli bir bölge olma özelliğini taşıyor.

Silifke’de gezilecek yerler arasında Silifke Kalesi öne çıkıyor. Helenistik veya erken Roma dönemine ait olduğu anlaşılan kale, geçirdiği onarım ve değişiklikler sonucu bugün bir Ortaçağ kalesi görünümünde. Silifke’ye hakim, 185 metre yüksekliğinde bir tepe üzerinde yapılmış olan, etrafı kuru hendekle çevrili oval biçimdeki kalenin içinde kemerli galeriler, su sarnıçları, depolar ve diğer yapı kalıntıları bulunmakta. Ünlü gezgin Evliya Çelebi Seyahatname’sinde, XVII. yy’da Silifke Kalesi’nin 23 burcu olduğunu, içinde bir cami ve 60 ev bulunduğunu yazar. Ancak, burçların bir kısmı ve kale içi tamamen yıkık durumda olduğundan tam tespiti yapmak mümkün değildir. Halen görülebilen 10 adet burç mevcut. Silifke’deki bir diğer önemli eser ise Taşköprü. Şehir merkezinin ortasından geçen Göksu (Kalykadnus) Nehri’nin üzerinde yer alan Taş Köprü’nün, İ.S. 77 - 78 yıllarında Kilikya Valisi L.Octavius Memor tarafından dönemin imparatoru Vespasianus ve oğulları Titus ile Domitianus adına yaptırılmış olduğu 1870 yılında yapılan bir onarımda bulunan taş kitabeden anlaşılmakta. Yedi gözü bulunan ve Roma uygarlığı örneklerinden biri olan Taşköprü, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde onarım gördü.

Silifke’nin öne çıkan tarihi yapılarından bir diğeri ise Roma Tapınağı. Şehir merkezinde bulunan ve doğu ile güney yanlarındaki sütun tabanlıkları orijinal şekilde korunmuş olan tapınağın uzun kenarında 14’er, kısa kenarında 8’er sütun bulunmakta. Ancak, her biri 10 metre boyundaki Korint başlıklı bu sütunlardan bugün sadece biri ayakta kalmış olup 3 tanesi de yıkılmış durumda yerde. 1980 yılında Kültür Bakanlığı’nca başlatılan kazı çalışmaları aralıklarla devam etmekte İ.S. II. yüzyılda yapılmış olduğu anlaşılan tapınak V. yüzyılda planında önemli değişiklikler yapılarak kiliseye dönüştürülmüş. İ.S. V. yüzyılda yaşamış tarihçi Zosimos “Tapınak, ovadaki ürünlerine musallat olan çekirgelerden kurtulmak için Güneş ve Sanat Tanrısı Apollon’dan yardım isteyen ahali tarafından, çekirgeler Apollon’un gönderdiği kuş sürüsünce yok edilince O’na bir şükran ifadesi olarak yaptırılmıştır” diyorsa da Zeus adına yaptırıldığı da söylenmekte.

Tekirambarı Su Sarnıcı da Silifke’nin tarihi değerleri arasında öne çıkıyor. Kalenin eteğinde, Bizanslılardan kalma bu su deposu 46 metre uzunluğunda, 23 metre genişliğinde ve 14 metre derinliğinde olup, içine doğu köşesindeki helezonik merdivenle inilmekte. Anadolu sarnıç mimarisinde örneği az görülen Tekirambarı su sarnıcının tüm duvarları su sızmasını önlemek ve ayrıca anıtsal bir özellik vermek için düzgün kesme taşlarla desteklenmiş, uzun kenarında 8; kısa kenarında 5 yuvarlak kemerli niş oluşturulmuş.

Silifke’de gezip görülmesi gereken önemli yerlerden bir diğeri de Mozaikli Alan. 1980 yılında Kültür Bakanlığı’nca şehir merkezinde yapılan bir kazıda, gymnasium olabileceği tahmin edilen “opus-sectile” tekniğinde yapılmış renkli mozaik tabanlı bir mekan ortaya çıkarıldı.. İ.S. II. yüzyıl Roma dönemine ait olduğu belirlenen bu kalıntıda ayrıca üzeri yazıtlı iki heykel altlığı ile 2 metre boyunda başı kopmuş mermer bir imparator heykeli de bulundu. Heykelsiz altlıkların biri üzerindeki yazıtta Silifkeli T. Aelius Aurelius Maron adındaki bir güreşçinin başarıları anlatılmakta. Mozaik tabanın ortasında bulunan 1.80 metre çapındaki mermer levhada sekiz satırlık bir kitabe bulunuyor. Burada, mermer konuşturularak bir onarım anlatılmakta ve şöyle denilmektedir: “Zamanın aşındırdığı ben taban döşemesini, kadınların sultanı, Ares-sever Zenon’un eşi, düşünceleri ve yaptıklarıyla fevkalade bir insan olan Paulina cömertçe süsledi ve ilgisini esirgemedi benden. Yaşlılık nedeni ile etkileyici özelliğimi yitirmiştim; oysa şimdi bu akıllı ve kusursuz kadın sayesinde mermer süslemeler içinde daha da ışıldıyorum ve külfetli bir yaşlılıktan sonra gençliğe geri dönüyorum”