Haber Merkezi

HDP Mersin Milletvekili, Ekonomi ve Tarım Politikalarından Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Dr. Rıdvan Turan, deprem bölgesinde çiftçilerin kayıplarının karşılanmasını meclis gündemine taşıdı.

Konuyla ilgili TBMM Başkanlığına bir araştırma önergesi veren Dr. Rıdvan Turan, Türkiye’de 6 Şubat 2023 tarihinden itibaren meydana gelen depremler dolayısıyla yıkıma uğrayan Kahramanmaraş, Adıyaman, Hatay, Gaziantep, Diyarbakır, Malatya, Kilis, Şanlıurfa, Adana ve Osmaniye kentlerindeki çiftçilerin kayıplarının devlet tarafından karşılanması ve tarımsal sorunların tespit edilerek çözüme ulaştırılması amacıyla bir Meclis araştırması açılmasını talep etti.

MİLYARLARCA LİRALIK MADDİ KAYIP ORTAYA ÇIKTI

Rıdvan Turan’ın önergesinin gerekçe kısmında şu ifadeler yer aldı: “Türkiye’de, 6 Şubat’ta Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremler meydana gelmiştir. Kahramanmaraş, Adıyaman, Hatay, Gaziantep, Diyarbakır, Malatya, Kilis, Şanlıurfa, Adana ve Osmaniye kentleri büyük yıkıma uğramış ve on binlerce yurttaşımız maalesef yaşamını yitirmiştir. Deprem sonrasında milyarlarca liralık maddi kayıp ortaya çıkmıştır. Kayba uğrayan alanların başında tarım gelmektedir. Depremin yıkıma uğrattığı kentlerde yurttaşların önemli kısmı yaşamını çiftçilikle idame ettirmektedir.

TARIMSAL ÜRETİMDE BÖLGENİN ÖNEMİ BÜYÜK

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2022 yılında ekilen 23,8 milyon hektar tarım alanının 3,8 milyon hektarı, depremin yıktığı 11 ilimizde bulunmaktadır.

Yine TÜİK verilerine göre 2021 yılı Türkiye bitkisel üretim değeri 306,3 milyar TL iken depremin yıktığı 11 ilimizin Türkiye bitkisel üretimdeki payı %20,9’dur ve 64,1 milyar TL’dir.  Depremin yıktığı 11 ildeki, büyükbaş hayvan sayısı Türkiye toplam sığır varlığının yüzde 12’sini ve küçükbaş hayvan varlığının yüzde 18’ini oluşturmaktadır. TÜİK verilerine göre 2020 yılında Türkiye'nin hayvansal üretim değeri 108,5 milyar lirayken deprem bölgesinin hayvansal üretim değerine katkısı 7,3 milyar lira ile %6,7 gibi azımsanmayacak bir orana sahiptir.

Deprem bölgesindeki, canlı hayvan değeri 238,7 milyar liradır ve Türkiye’deki toplam canlı hayvan popülasyonuna göre  %13,2’dir.

Deprem bölgesi ürün bazlı üretimde de önemli bir yere sahiptir. Türkiye'de Antep fıstığının %82,7’si, pamuğun %72,7’si, narenciyenin %57,5’i, mısır ve bademin %33’ü, buğdayın %19’u ve zeytinin %16’sı bölgede üretilmektedir.

Depremin yıktığı 11 ilde Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı çiftçi sayısı yaklaşık 300 bin gibi azımsanmayacak bir sayıya sahiptir. Bölge illerinin kırsal alanlarında yaşayan insan sayısı yaklaşık 2,5 milyondur.

DEPREM, TARIMSAL ÜRETİMİ YIKIMA UĞRATTI

TÜİK verilerine göre bölgenin tarımsal üretim değerinin önemli bir orana sahip olduğunu ve tarımla uğraşan insan sayısının azımsanmayacak düzeyde olduğu dikkate aldığımızda depremin tarımsal üretimi yıkıma uğrattığını söyleyebiliriz. Bölgenin tarımsal üretimdeki değerinin düşmemesi ve bölgede yaşayan çiftçilerimiz başta olmak üzere tarımsal üretimle geçimini sağlayan yurttaşlarımız için acil olarak deprem tarım eylem planı hazırlamak zaruri bir hale gelmiştir. Öncelikli olarak depremin yıkıma uğrattığı kentlerdeki çiftçilerin, hayvan, tarla, iş makinesi gibi bütün kayıplarının hiçbir şart aranmadan karşılanması son derece önemlidir.

HER TÜRLÜ TEŞVİK SAĞLANMALI

Sonrasında çiftçilere üretime devam etmeleri için ayni ve nakdi olmak üzere her türlü teşvik sağlanmalıdır. Bu anlamda çiftçilerin gübre, ilaç, mazot ve tohum gibi önemli girdi kalemleri ücretsiz şekilde çiftçilere sağlanmalıdır. Bölgede yaşayan çiftçilerimizin Tarım Kredi Kooperatifleri başta olmak üzere kamu ve özel bankalara olan borçları devlet tarafından kamu borcu olarak üstlenilmelidir. Bölgedeki çiftçilerimizin ürettikleri ürünlere devlet tarafından değerinde alım garantisi verilmelidir. Deprem bölgesindeki çiftçilere tarımsal destekler bir an evvel ödenmeli çiftçiler için kamu sözleşmeli üretici kooperatifleri kurulmalıdır.

Bölgedeki tarımsal desteği bütünsel olarak sağlamak amacıyla çiftçilere verilen destekler dışında geçmiş yıllarda üretimi zorunlu olarak bırakmış çiftçilerin tekrar üretime katılabilmeleri için her türlü teşvik sağlanmalıdır.

ATIL ARAZİLER EKİME KAZANDIRILMALI

Bölgedeki âtıl kalan tarım arazilerinin ekilmesi amacıyla deprem dolayısıyla işini kaybetmiş yurttaşlarımıza karşılıksız biçimde tahsis edilmelidir.

Türkiye’nin 11 kentinde meydana gelen depremler sadece bölgeyi değil aynı zamanda bütün Türkiye’yi olumsuz etkilemiştir. Bölgedeki tarımsal üretim değerinin azalması ve çiftçilerin tarımsal üretimden düşmesi bütün Türkiye’nin tarımsal üretimini olumsuz etkileyecektir. Bölgedeki tarımsal üretimin desteklenmesi amacıyla kapsamlı tarım politikalarının oluşturulması ve uygulanması sadece deprem bölgesinin değil aynı zamanda bütün Türkiye’nin tarımsal gelişimine katkı sunacaktır.”