HEDİYE EROĞLU

Daha çok verim için böcek gibi bitki zararlılarını ya da yabani otları önlemek, yok etmek, püskürtmek veya azaltmak amacıyla kullanılan tarım ilacı (pestisit) kullanımının artışı korkutuyor.

Çünkü bu kimyasal maddeler, ‘hedef zararlıya’ seçicilik göstermediği için hedef dışındaki canlılara da zarar verebiliyor. Bu nedenle güvenlik testlerinden geçen pestisitler bile akademik literatürde son derece tartışmalı.

Türkiye’de yıllık tarım ilacı (pestisit) kullanımı 53 bin ton seviyelerine çıkarken, yasaklı ürün hâlâ kullanılması dikkat çekiyor.

BAKANLIK KORTUCU RAKAMLARI GÖZLER ÖNÜNE SERDİ

Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nün Türkiye genelinde yıllar ve iller bazında pestisit kullanım miktarlarını açıklaması ile korkutucu rakamlar gözler önüne serildi.

Resmi verilere göre 2012'de 42 bin 611 ton olan pestisit kullanımı 2015'ten sonra keskin bir artış göstererek 2020 ve 2021 yıllarında 53 bin ton seviyelerine ulaştı.

Tarım ve Orman Bakanlığı'na göre 2021 yılında pestisitin en fazla kullanıldığı il 4 bin 71 tonla Antalya. Bu ili Mersin, Manisa, Adana, Bursa, Aydın, İzmir, Konya, Malatya ve Çanakkale izliyor.

Tarım ve Orman Bakanlığı'na göre Türkiye'de en fazla kullanılan pestisit türleri fungisit, herbisit, insektisit ve akarisit olarak sıralanıyor.

Kullanılan pestisitlerin geçtiği güvenlik testleri ve bir zararının olmadığına yönelik iddialar ise akademik literatürde son derece tartışmalı.

AMAÇ VERİMİ ARTTIRMAK, ZARARLIDAN KORUNMAK

Tarım ilacı kullanımında zirvede yer alan Mersin’de bu durum halk sağlığını da tehdit ediyor! Yıkama ile zirai ilaç kalıntısından kurtulmanın mümkün olmadığına dikkat çeken Genel Sağlık İş Mersin Şube Başkanı Dr. Gürbüz Şen, denetim çağrısı yaptı!

Tarımsal üretimde ürünlerin raf ömrünü uzatmak ve verimi arttırmak için kullanılan zirai ilaçlar ile zararlılara karşı koruma sağlanması amaçlansa da kontrolsüz kullanımın halk sağlığını tehdit ettiğini söyledi.

SORUN YANLIŞ KULLANIM!

“Temel sorun pestisit kullanımı değil, Avrupa’da bizden daha çok kullanılıyor” diyen Dr. Şen, Türkiye’nin temel sorununun uygun ürünün doğur kullanımı ile ilgili olduğunu belirterek, “Uygun olmayan ürün kullanımında Avrupa’da birinci sıradayız. Toprağa, eko sisteme ve insan sağlığına zarar verememesi için pestisitlerin kısa ömürlü olanların kullanılmaması gerekiyor. Ama ürünler çok pahalı olduğu için daha uzun ömürlü olan pestisitlerin kullanımı tercih ediliyor. Bu da kanser vakalarından doğum anormalliklerine yol açabiliyor. Sorun pestisitlerin nasıl kullanıldığı. Üretici şeftali için kullanılması için pestisit alınırken bu reçete ile başka bir ilaç alıp onu kullanabiliyor. Temel yanlış ürün ve kullanımı” dedi.

YIKAMAKLA ÇIKMIYOR, DENETİM ŞART!

Zirai ilaç kalıntısının yarattığı halk sağlığı sorunun önüne geçmek için  yapılması gerekenlere de değinen Dr. Gürbüz Şen, “İlk olarak yapılması gereken; tarım bakanlığını ve belediyelerin daha sıkı kontrollerle pestisitlerin reçete edilmesinden satılmasına ve kullanılmasına kadar her alanda etkin denetim ve tedbir alması.

Çünkü uzun süre etkili olan pestisitleri üründen yıkanarak temizlenmesi pek mümkün olmuyor. Daha sıkı kontroller yapılmalı. Uygun ürüne, uygun bahçeye, uygun pestisit kullanımı sağlanmalı.

ETKİSİ YILLAR İÇİNDE GÖRÜLÜYOR

Tarım ilacı kalıntısının hemen akut bir zararını görmediğimiz için ne yazık ki konuyu öncelikli gündemimize almıyoruz. Oysa hepimiz seneler sonra ortaya çıkabilecek rahatsızlıklarla ilgili risk altındayız.

Toprağa, havaya, yer altı sularına karışan ve uygun kullanılmadığında hem doğayı hem de bizi olumsuz etkileyen tarım ilaçlarına karşı çok yönlü bir bakış açısı geliştirmeliyiz. 

REÇETE TAKİBİ GEREKİYOR

Nasıl ki biz doktorlar antibyotik reçete ettiğimizde takibini yapıyorsak, pestisitlere de reçete takibi getirilmeli. Aynı aileye farklı ilaçlar reçete edilmemeli. Pestisit kullanımı ile ilgili ruhsat alınmalı. Uygun olmayan pestisit için yanlış beyanlarla yanlış ilaçlar alınıyor. Kesinlikle denetim mekanizması oluşturulması gerekiyor.

Bazen kuşaklar sonra ortaya çıkabilecek zararlar verebiliyor. Hemen etkisi görülmediği için maalesef önlem almakta geç kalıyoruz” diye konuştu.