HEDİYE EROĞLU

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Meclis üyesi ve Emlak Destek Faaliyetleri Komite Başkanı Ümit Utku Mete, katıldığı bir televizyon programında, sektöre dair önemli değerlendirmelerde bulundu. 

Komite faaliyetlerinde 28’inci ayı geride bıraktıklarını söyleyen Mete, bu süreçte sektör adına bir çok etkinlik, bilgilendirme organizasyonuna imza attıklarını söyledi.

“2025 yılı programımızı Ocak ayı toplantımızda belirledik. Ancak Ramazan dolayısıyla ara verdik” diyen Mete, yeni dönem çalışmalarının Nisan ayı ortası itibariyle başlayacağını açıkladı.

MERSİN’DE GAYRİMENKUL ZİRVESİ YAPMAK İSTİYORUZ”

 “Mayıs ayında sektörümüz İstanbul’da güzel bir fuara götürmeyi hedefliyoruz” diyen Başkan Mete, “Gayrimenkul Fuarı adı altında tüm sektörü kapsayan önemli bir etkinlik bu organizasyon. Ayrıca bu fuarların kentimizde düzenlenebilmesi adına da çok büyük adımlar attık. Konutta, inşaatta Türkiye genelinde ilk 3’e, 5’e giren şehrimiz neden bu organizasyonlara ev sahipliği yapamıyor? Böyle bir projemiz vardı ama karar aldıktan sonra bir deprem afeti yaşadık. Önceliklerimiz değişti. Şimdi ileriye aldık bu projeyi ama en büyük hedefimiz bu fuarların şehrimizde düzenlenmesi. Önümüzdeki dönemde komite olarak ilimizde bir gayrimenkul zirvesi, fuarı yaparak alnımızın hakkıyla görev süremizi sonlandırmak istiyoruz” dedi. 

“FARKLI ŞEHİRLERDE MERSİN’DEKİ EMLAK SEKTÖRÜNÜ YAKINDAN TAKİP EDEN, MERAK EDEN CİDDİ BİR KİTLE VAR”

Giderek kapsamı genişleyen emlakçıların yetkilendirilmesine yönelik düzenlemeler ile ilgili de bilgiler veren Ümit Utku Mete, “Prensip olarak bir firmaya güvenip ona yetki vermek özellikle Büyükşehir’lerde müşteri açısından daha kolay oluyor. Ama yerelde, biz de hala ikili ilişkiler daha çok ön plana çıkabiliyor. Bu durum suiistimal edilebiliyor, ‘bizden de mi sözleşme istiyorsun’ denilebiliyor. Kanunlar, yasalar var, bunlara uygun şekilde çalışmak gerektiğini anlatmaya çalışıyoruz. Ama maalesef bunu biraz rica minnet yapmaya çalışıyoruz. Farklı şehirlerde Mersin’deki iç piyasadaki gelişmeleri anlattığımızda hala yetkisiz çalışmaya çok şaşırılıyor. Farklı şehirlerde Mersin’deki emlak sektörünü yakından takip eden, merak eden ciddi bir kitle var.

“SATILIK GAYRİMENKULLER İÇİN DE YETKİ İSTENMELİ”

Bu kapsamda anımsatalım; elektronik ilan doğrulama sisteminde 7 Nisan itibariyle yeni bir aşamaya geçildi. Şuana kadar kiralık konutlarda özellikle onay ile ilgili yetki zorunluluğu vardı ancak 7 Nisan itibariyle ticari gayrimenkullere de yetki onay zorunluluğu getirildi. İlan platformlarında ticari bir ilanınız var ise mutlak suretle o ofisi yetkilendirmek zorundasınız. Aksi takdirde gayrimenkul danışmanları pazara çıkaramayacaklar. Bunlar çok istediğimiz, beklediğimiz düzenleme. Üstelik biraz da geç geliyor. Geçmişte yetki almak çok zordu ama şimdi biraz daha anlaşılabilir ve kabul edilebilir hale geldi.

Bu düzenlemenin satılık mülkler için de uygulanması gerekiyor ki asıl pazar ağırlığı orada yapılan işlemlerde. Hem sektörü hem de tüketiciyi teraziye koyacağımız platform satılık mülkler için geçerli.  Bu konuyla ilgili talepleri bakanlığa, ilgili birimlere iletiyoruz ki satılık mülkler için de bu düzenlemenin gelmesini önümüzdeki süreçlerde bekliyoruz. Bu düzenleme ne kadar erken gelirse herkesin adaptasyonu o şekilde daha hızlı olur, sektör gelişir. Bu yönde ciddi bir mücadelemiz var.

“KİRA GELİR BEYANNAMESİ VERMEZSENİZ CEZA YERSİNİZ”

Ayrıca gayrimenkulden özellikle kiralamadan gelir elde geden mülk sahiplerinin beyanname süreci 7 Nisan’da sona erdi. Beyannameleri verip ilk taksitlerin ödenmesi için son gün geride kaldı. Çünkü 31 Temmuz’da da ikinci taksit ödenecek.

Bu beyannameler 2024 yılı itibariyle 33 bin liraya kadar olan kira geliriniz istisnaya tabidir. Beyannamenizi vereceksiniz ama vergi ödemeyecek, küçük bir damga vergisi ödeyeceksiniz. Ama beyanname vermediğinizde vergi cezası ile karşı karşıya kalabilirsiniz. İş yerleri için ise istisna tutar 230 bin TL’dir. İş yeri ve konutta kira geliri sorumluluğu olanların bunu ihmal etmemesi gerekiyor. Biz de bu konularda üyelerimizi, sektörümüzü bilgilendiriyoruz. Aynı zamanda istedikleri zaman bizleri arayıp, bilgi alabilirler” dedi.

“MÜLK ALMAK ZORLAŞIYOR, MORTGAGE SİSTEMİ GELMELİ”

Merkez bankasının faiz indirimini de değerlendiren Ümit Utku Mete, konut fiyatlarındaki değişim ve banka faizlerini etkisini de şöyle değerlendirdi; “Bu sektörde 20 yıldan fazla süredir varım. Alım gücü çok düştü. İhtiyacın dışında bir alım zaten söz konusu değil. İhtiyacı olanlarda kredi faiz oranlarını yüksek olması ve fiyatların yüksek olmasından dolayı zorlanıyorlar. Yani mülk almak giderek zorlaşıyor. Kredi, faiz oranı şu kadar, gelir de bu kadar peki geçim ne olacak?

Bu noktada biz hep Avrupa’yı örnek veriyoruz çünkü onlarda Mortgage ortalama 30 yıl. Size 30 yıllık kredi sunuluyor. Ama ülkemizde daha çok kısa sürede krediler ödenmek isteniyor. MTSO’da tüm sektörlerin paydaşları ile bir araya gelinmesi ile ihracat yapan meclis üyesi ise fikir alışverişi yaparak bunu kendi piyasamıza göre yorumlayabiliyoruz. İstişareler ile sektörün daraldığını veya açıldığını görüp buna göre hareket edebiliyoruz.

Örneğin bölgemizde zirai don, ihracat kısıtlaması gibi haberler iç piyasaya yansıyor. Emlak veya inşaat, Türkiye ekonomisinin bel kemiğinden bir tanesi biz durduk mu genel sektör de durma oluyor. 

Oranlar 1,50 -1,60 olsun, Mortgage kredileri verilsin. Evler bu kadar afaki rakamlardayken, peşinat yokken, nasıl alınacak bu evler? Mülk almak çok zorlaştı.

“İSTANBUL’UN, ANKARA’NIN EN LÜKS YERLERİ İÇİN GEÇERLİ RAKAMLAR ARTIK MERSİN’DE KONUŞULUYOR”

Türkiye’nin çok güzel yerlerindeki rakamlar konuşuluyor Mersin’de artık. İstanbul’un, Ankara’nın en lüks yerleri için geçerli rakamlar artık Mersin’de konuşuluyor. Avrupa’yı söylemiyorum bile, fuarlar gittiğimizde şok oluyoruz. 500 bin dolar yazıyorlar bazı yerlerde ağzımız açık kalıyor. Geçen sene Dubai’de fuara gittik gördüğümüz fiyat karşısında ‘emin misiniz?’ dedik. Mersin’den çok az bir farkla pahalı diyeceğimiz rakamları gördük.

“MÜTEAHHİTLERİ, ARSA SAHİPLERİNİ, YAPI DENETİM FİRMALARINI BİR ARAYA GETİRMEK İSTİYORUZ”

Kentimizde bir bilgilendirme toplantısı yapmak istiyoruz. Bunu daha önce; ekspertiz, değerleme uzmanları ve müteahhitlerle yaptık. Müteahhitleri zorlayan aslında sektöre biraz da yön veren arsa sahiplerinin tutumları, davranışlarıdır. Müteahhitleri, arsa sahiplerini, yapı denetim firmalarını bir araya getirmek istiyoruz. Toprak sahipleri ile buluşma sağlansın istiyoruz. Müteahhitlerin de arasında ayrışması gerekiyor. Bir arsa sahibine farklı müteahhitler farklı bilgiler verebiliyor. Bu işe hevesli, başka bir yerden para kazanmış bu sektörde değerlendirmek isteyenler gibi bazı kesimler işi bilmeden hareket edebiliyor.

“RİSK HER ZAMAN VAR”

Topraktan proje yapan müteahhit ise yani ek işi ok, kafası başka yerde yoksa o projeyi bitirmemesi için hiçbir sebep yok. 100 daireden 25 tanesini peşinatlı sattığında oradan zaten sana bir kaynak aktarılacak ki bu da şantiye faaliyetlerinin devam etmesi için önemli bir unsur. Ama örneğin, bir projeye, inşaata başlayan bir müteahhit, peşinatlardan elde ettiği parayı başka yerde değerlendirebiliyor.

Biz satış danışmanları olarak proje için kredi kullanıldı mı, mali durum nedir, bunları bilmemiz lazım. Ama bunu müteahhitlere anlatmakta zorlanıyoruz. Temelden iş yapan, toplu konuta giren mali yapıya bakacak. Yine riskler var mı, her zaman var.

“MAĞDURİYETLERE NEDEN OLMAMAK İÇİN DAHA TİTİZ ARACILIK ETMELİYİZ”

Bir dairenin farklı kişilere satılması anlaşılabilir değil. Sektörün, meslektaşlarımdan ricam çalışacakları müteahhitler dikkat etmeleri gerekiyor. Aracılara, ‘gel burada 5 alıyorsan, 7-8 vereyim’ diyenlere bakmayın. Bu insanların çok büyük emekleri bu paralar, gelecekleri. İnsanlar umutlarını kaybolduğuna mı yansın, paralarının gittiğine mi yatsın. Biz umut satıyoruz. Herkesin bir ev hayali var. 2 yıl sonra evinde oturacağının hayalini kurarken insanlar ev de, para da elden gidiyor. Mağduriyetlere neden olmamak için daha titiz aracılık etmeliyiz. Sektörü bunlardan temizlememiz lazım, biz alet oluyoruz. Aracılık etmek isterken istemeden bizi alet ediyorlar. Bazen aklımızın ermediği, tıkandığı olaylarla karışlaşıyoruz. Biz binlerce işe aracılık ederken 3-5 defa ev alıp satmakla olmaz bu iş. İnsanların bütçesiyle, aile hayatıyla oynuyorsunuz.

“YAPILAN ÇALIŞMALARI TAKİP EDELİM, DUYARLI OLALIM”

Bu görevi devralmamızın üzerinden 2,5 yıl geçti. 5 yıldır bu görevlerin içindeyim. Meslektaşlarımızdan ve insanlarımızdan, bir sektörün temsilini iyi yapmaya çalışan, sektörün iyi olması için çalışan iyi insanlara, derdi ile dertlenenlere saygı duyalım. Bu sektörün namı, şerefi, haysiyeti için mücadele veren insanlara saygı duyalım. Yapılan çalışmaları takip edelim. Duyurulara dikkat edelim, duyarlı olalım. Biz onlar olmaz ise bu işleri yapamayız. Yaptığımız toplantılara etkinliklere sadece üyelerimiz veya sektörümüzden değil meraklı olan insanlar da katılım sağlayabilirler. ‘Bu iş nasıl yapılıyor?’ gelip baksınlar. Katkıda bulunsunlar. Şahsi telefonlarımızdan da olmak üzere kadar bize ulaşabilirler” şeklinde konuştu.