BARIŞ ÇOBAN

Plan Bütçe Komisyonu Enerji Bakanlığı 2024 Bütçe görüşmelerinde konuşan CHP İzmir Milletvekili Ednan Arslan, Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ne verilen alım garantisinin piyasada işlem gören elektriğin ortalama fiyatından yüzde 175 daha pahalı olduğunun altını çizerek verilen alım garantisinde revizyona gidilmesi gerektiğini ifade etti.

Santralden çıkacak “ürün izotopların” Rusya’da işlenip ortaya çıkacak atıkların Türkiye’ye verilecek olmasını; “Bizim bu santralde hiç mi karımız yok? Var, hatta böyle elinizi göğsünüze vura vura şunu diyebilirsiniz; bu nükleer atıklar bizim diyebilirsiniz. Çünkü nükleer atıklar bizim, işlenebilir Materyali götürüp Rusya kendi ülkesinde işleyecek kullanacak. Ama atığı getirip bizim ülkemize verecek” sözleri ile eleştirdi.

Santralin Rusya’ya ait olduğunu vurgulayan Arslan, “Bir ülkenin bir ülkeye bu kadar enerjide bağımlı olması bir beka sorunu, bir beka meselesi haline gelir” diye konuştu.

SANTRALİN İŞLETME SAHİBİ RUSYA

CHP’li Arslan’ın konuşması şöyle; “Sayın Bakanım geçen bir açıklama yapmıştınız. Yani bu nükleer santral ile ilgili Türk şirketidir demiştiniz. Ben talihsiz bir açıklama olduğunu düşünüyorum. Çünkü böyle önemli bir bakanlığın başına gelmiş genç bir mühendisin. İlk bakması gereken şey böyle önemli bir projenin evveliyatıdır. Bir ticaret sicil gazetesine bakmış olsak sayın bakanım bu sahiplik yapısının yüzde 99,2 ile ROSATOM devlet kuruluşuna ait olduğunu ve yönetim kurulunda bir tek Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının olmadığını görmüş olurduk. Şimdi Yap-İşlet-Sahip Ol modeliyle dünyada bir başka ülkenin bir başka ülkenin egemenlik sınırları içerisinde yaptığı tek santral Türkiye Cumhuriyeti’nde yapılıyor. Peki bu santralde yapan işletme sahibi olan kim? Rusya.

15 YILDA 88 MİLYAR, 60 YILDA 353 MİLYAR DOLARA ÇIKABİLİR

Peki yatırım maliyeti ne bunun? Yirmi milyar dolar. Peki, 15 yılın sonunda buradan kazanılacak gelir ne kadar bunu hesapladık mı sayın bakanım? 71,1 milyar dolar o da alt sınırdan satın alırsak. Üst sınırdan alırsak ne oluyor? 88,3 milyar dolar bize maliyeti bu santralin. Peki bu santralin ömrü nedir? Uzatmalar falan da var. Daha birkaç gün önce şirket yetkileri açıkladı. 60 yıl işletilmesi öngörülüyor. Peki 60 yılın sonunda bu santralin bizim ülkemize maliyeti ne? Yine dediğim gibi alt sınırdan olursa 284 milyar dolar üst sınır olursa 353 milyar dolar Rusya buradan gelir elde edecek.

AKKUYU BEKA SORUNU RUSYA’YA BAĞIMLILIK

Şimdi biz bu işle ilgili peşkeş dediğimiz zaman arkadaşlar kızıyorlar. Peşkeş demeyelim o zaman kazıklandık diyelim yanıltıldık diyelim. Yani sonuç itibariyle enerjide dışa bağımlılığı azaltacağız ya, başka ülkeye ait bir santralde enerjide dışa bağımlılık nasıl azaltılır? Bu dışa bağımlılığı azaltmaz Rusya'ya bağımlılığı arttırır. Bir ülkenin bir ülkeye bu kadar enerjide bağımlı olması bir beka sorunu, bir beka meselesi haline gelir.

Mesela şuraya baktığımız zaman bu sözleşmenin içeriğinde neler var? Mesela sözleşmenin 15’nci maddesi diyor ki Türkiye’ye teknoloji transferi yapmamayı şart koşuyor. Diyor ki; biz size burada teknoloji vermeyeceğiz diyor. Bakın Fransa'da 54-55 santral var. Bunun bir tanesini Amerika Birleşik Devletleri yaptı ama teknoloji transferini aldı. Geri kalanların tamamını Fransa kendi yaptı ama bizde böyle bir durum yok. Biz bir başkasına santralini kendi ülkemizde kuracağız. Onlar bize buradan çok güzel karlar ile elektrik satacak.

TÜRKİYE SANTRALDE DENETİM HAKKINI KAYBEDİYOR

Mesela bir de burada yeni bir 10’ncu madde ile ilgili bir değişiklik yapıldı. EPDK Başkanımız burada. Önceden neydi sahiplik yapısıyla hisse satışı ile ilgili EPDK'nın onayı vardı. Bu madde değiştirilerek; EPDK onayı olmadan hisseyi satacak altı ay sonra bize bilgi verecek. Yani biz bu santral üzerindeki denetimimizi kaybetmiyor muyuz vu maddeyle? Bu 10’ncu maddede yapılan değişiklikle?

ELİNİZİ GÖĞSÜNÜZE VURA VURA ŞUNU DİYEBİLİRSİNİZ BU NÜKLEER ATIKLAR BİZİM

Tabi şunu da söyleyebilirsiniz; bizim bu santralde hiç mi karımız yok? Var, hatta böyle elinizi göğsünüze vura vura şunu diyebilirsiniz; bu nükleer atıklar bizim diyebilirsiniz. Çünkü nükleer atıklar bizim, işlenebilir Materyali götürüp Rusya kendi ülkesinde işleyecek kullanacak. Ama atığı getirip bizim ülkemize verecek.

ALIM GARANTİSİNDE REVİZYONA İHTİYAÇ VAR

Bir başka şey daha var. Üçüncü şahıslara karşı sorumluluk Türkiye’ye ait. Ciddi bir kaza olduğunda üçüncü şahıslara karşı sorumluluk bize ait. Yani dediğim gibi bu nükleer santral işi bizim ülkemiz için maalesef ciddi anlamda bir sorun olmaya devam ediyorken teknolojinin gelişmesini elektrik fiyat daha ucuzlayacağını öngörerek bu garanti alımları ile ilgili yeni bir revizyona gitmemiz gerekiyor. Yani bakın YEKA RES var YEKA GES var değil mi? Sayın Bakan yardımcılarımız da bilir bunların ihalelerini yaptık. 1,7 sente kadar düştü maliyetler. Yani biz bu santrali destekleyerek ikincisini Sinop’a, üçüncüsünü Trakya bölgesinde yaparak aslında bu ülkenin yenilenebilir enerji potansiyelini de sekteye uğratırız.

Yani biz YEKA RES ve YEKA GES ‘lere destek verelim. 1.7-2,5 TL’ye gelmiş. Bunları destekleyelim. Bakın bugün piyasa takas fiyatları 2TL. Bugünün fiyatları ile bu santralin 12,35 sent/kWh olduğu durumda, elektriğin kilovat saati 3.5 TL. Üst sınırdan alırsak 4.3 TL. Bu santral ucuz değildir. Bu santral bu milletin sırtına yüktür ve önümüzdeki dönemlerde biz bunun acısını çekeceğiz.

FATURALARDA 125 LİRA VATANDAŞIN CEBİNDEN DAĞITIM ŞİRKETLERİNE GİTTİ

Bir başka konuda elektriğin megavat saati 3400 TL’den 2000 TL’ye kadar indi. Peki elektrik ucuzluyorsa bizim elektrik faturamızın hane halkı için söylüyorum, ev için söylüyorum, neden ucuzlamıyor? Neden indirim yapmıyoruz? yüzde 35 kadar ucuzladı. Ama ne yaptık biz bu enerji bedelindeki ucuzlamayı faturalara yansıtmadık. Ocak, Nisan, Temmuz ayında üç kere dağıtım bedellerine zam yaptık. Ya bir ülkede dağıtım bedelini, enerji bedelini geçirdiniz. Bakın faturalarda yüzde 58.25 dağıtım bedeli; kullandığımız enerji bedeli yüzde 32.7. Yani siz bunları eğer faturalara yansıtmış olsaydınız, 240 kWh elektrik enerjisini bugün 353 liraya değil, 228 liraya kullanacaktık. Faturalarda vatandaşımız 125 lira kar edecekti. Bu 125 lira kimin cebine girdi? Görevli tedarik şirketlerinin, Dağıtım Şirketlerinin. Lütfen buralara daha dikkat edip bu indirimleri vatandaşımıza yansıtalım.”