Hasan Küçük

Mersin’in Gülnar İlçesi Büyükeceli Mahallesi'nde inşatı devam eden Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nde Rusya tarafı, Türkiye’den IC İçtaş şirketinin sözleşmeye aykırı davrandığı ve iş güvenliğini sağlamadığı gerekçesiyle mühendislik, satın alma ve inşaat anlaşmasını tek taraflı olarak 26 Temmuz’da iptal etmişti.

Şirketin 30 Temmuz’da üç Rus ortak tarafından kurulan TSM Enerji adlı şirketle devam edeceği ifade edilmiş konu yerli ortağın itirazı üzerine iki ülke arasında en üst düzeyde görüşmelere taşınmıştı.

IC İçtaş İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ, Akkuyu Nükleer AŞ tarafından yürütülen fesih girişiminin uluslararası hukuka aykırı olduğunu bildirdi. IC İçtaş'ın mahkemeye başvurması üzerine inşaat sahasında bulunan beton santralleri, vinçler, kalıplar mühürlenmiş bu nedenle inşaat yüzde 80 oranında durmuştu. İnşaatın durması nedeniyle 2023'de devreye gireceği belirtilen ilk reaktörün faaliyete geçmesinin 1-2 yıl gecikeceği ifade edilmişti. Rus şirketin mühürleri söktüğü iddiası ise IC İçtaş tarafından tepkiyle karşılanmıştı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ise bölgede Türk şirketin çalışmalarını sürdürmesini istediği ifade edilirken son olarak varılan uzlaşma ile Rus ve Türk şirket arasında müzakereler devam ederken Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ikili arasındaki anlaşmaya onay verdiği ifade edildi.

BUNDAN SONRA NE OLACAK

Muhabirimizin IC İçtaş yetkilisinden aldığı bilgiye göre 45 günlük aranın ardından

anlaşma maddelerinin altları karşılıklı görüşülerek doldurulacak.  Organizasyon şemalarının netleşmesi, işlerin verilmesi, paftaların netleşmesi ve malzeme temini derken sürecin 10 gün süreceği ifade ediliyor. 10 gün içinde işler kaldığı yerden devam edecek. Sözleşme feshi nedeniyle 13 bin işçi mağdur olurken bu işçiler mağdur olmayacak şekilde düzenleme yapılacak."İşçi emekçidir. Parasını nerede alırsa orada çalışır" mantığı ile hareket edilerek işçiler mağdur edilmeyecek ancak ancak taşeron firmaları ile ilgili bazı düzenlemeler yapılacağı ifade ediliyor. Yeni kurulan TSM çalışmaya devam edecek ama işin büyük bölümünü IC İçtaş -Titan konsersiyumunda olacak.  TSM'nin sözleşme imzaladığı yeni taşeronlara ihtiyaç varsa bunlarla çalışılacak. İşçilerin 10  gün içinde geçiş kartları ayarlanacak ve işe kaldığı yerden devam edilecek.

 SÖZLEŞMEYE TARAF OLAN ŞİRKETLER HANGİLERİ?

Sözleşmede Proje Şirketi olarak anılan firma, bugün Akkuyu Nükleer A.Ş. olarak anılan şirket. Yaklaşık 7.2 milyar TL sermayeye sahip şirketin 5 Rus hissedarı var. Akkuyu Nükleer AŞ internet sitesindeki bilgilere göre şirketin bugünkü hissedarları Rusya Federasyonu Hükümetinin ilgili kararnamesiyle yetkilendirilen şirketlerden oluşuyor. 

Türkiye’deki resmi kayıtlarına Akkuyu NGS Elektrik Üretim AŞ adıyla Aralık 2010’da kurulan şirketin 5 kurucu ortağı da Rus şirketlerdi. 

Şirketin açıklamasına göre IC İçtaş İnşaat, Akkuyu Nükleer AŞ ile direkt hiçbir sözleşmenin tarafı değil. Anlaşma Rus Titan-2 şirketiyle beraber kurulmuş olan Titan 2 IC İçtaş A.Ş ve Akkuyu Nükleer AŞ. arasında imzalandı. Akkuyu NGS inşaat projesi, dünyada “Yap, İşlet, Sahip Ol” modeliyle inşa edilen ilk NGS projesi olarak tanımlanıyor. Rosatom Devlet Kuruluşu’nun projedeki payı yüzde 99.2.

Projenin toplam maliyeti, yaklaşık 20 milyar doları seviyesinde. Dördüncü reaktör ünitesinin temeli de  atılan nükleer tesisin, 4 bin 800 megavatlık kapasiteye sahip olması amaçlanıyor.