Hasan Küçük

Akaryayık fiyatlarında artışa bir türlü dur denilemezken geçen yıl 6 TL civarında olan mazotun litresinin 30 TL’yi geçmesi nedeniyle zor durumda kalan otobüs firmaları fiyatlarını artık günlük olarak belirlemeye başladı. Günlük değişen fiyatlar ise yazıhanecilerle vatandaşları karşı karşıya getiriyor. Mersin’de yazıhane işletmecilerinden alınan bilgiye göre, geçen yıl 110 TL olan Mersin ile Konya arası 250’ye çıkarken,  350 TL olan İstanbul bilet ücreti 500 TL’ye, Ankara  250 TL’ye, İzmir  ise 500 TL’ye çıktı. Geçen yıl 120 TL olan Diyarbakır yolcu ücreti de 300 TL’ye, 150 TL olan Bitlis yolculu ise 300 TL oldu. Diğer şehirlere de yolcu ücretlerinde yüzde yüze yakın artışlar yaşandı. 

“YOLCULARDA HAKLI FİRMA SAHİPLERİ DE”

Mersin Şehirlerarası Otobüs ve Yazıhaneciler Derneği Başkanı Kerim Ürkmez, yaşanan sorunları gazetemize anlattı. Artan akaryakıt fiyatlarına paralel yolcu fiyatlarının da arttığını belirten Ürkmez, bu durumda hem firma sahiplerinin hem de yolcuların haklı olduğunu söyledi. Günlük artan akaryakıt fiyatları nedeniyle yolcu ücretlerinde de istikrar olmadığını anlatan Ürkmez, Şu an 500 TL Mersin- İstanbul fiyatı var. 400-450 TL’ye uygulama yapılıyor. Yolcu bunu yanlış anlıyor. Şirket sahipleri yolculara yardımcı olmaya çalışıyor. Normalde şu anda İstanbul’un 500 TL, Ankara’nın 300 TL olması gerekirken indirim yapılıyor. Mersin’den İzmir ve Bursa  500 TL olması gerekirken 400-450 TL’ye taşıyorlar. Doluluk oranı olmadığı için bu rakamlar kurtarmıyor. Otobüsler bir taraftan dolu gidiyor diğer taraftan boş yada 14-15 kişi ile geliyor. Buda çok büyük zararlara neden oluyor. Geçen bir şirket sahibi ile görüştüm bir ayda 575 bin TL zarar etmiş. Bu zamlardan ve pandemiden önce İstanbul’a 90-100 TL’ye bilet kesilirken şu an 450-500 TL kurtarmıyor. O dönemlerde İstanbul’a bir aracın gidiş gelişinin 6 bin 500 TL gibi bir masrafı var iken şu an sadece aracın deposu 18-19 bin TL’ye doluyor. Bunun personel köprü paralarını felan koyunca 22-23 bin TL’yi buluyor. Geçen sene litresi 6 TL olan mazot 5 kat artarak 30 TL’yi geçti. Şu an Türkiye genelindeki firma sahipleri ile yazıhane sahipleri ile görüşüyoruz. Türkiye’nin her tarafında sıkıntı var. Yolcularda haklı olarak buraya gelip serzenişte bulunuyor. Bizde durumu izah etmek durumunda kalıyoruz. Bütün fiyatlar arttı. Türkiye’nin ekonomik şartları nedeniyle herkes zor durumda” ifadelerini kullandı.

“OTOBÜS SEKTÖRÜNÜN SAHİBİ YOK”

Mali açıdan devleti ayakta tutanın otobüs sektörü olduğunu vurgulayan Ürkmez, “Yolcu başı yüzde 18 KDV veriyoruz. Türkiye genelinde 337 tane firma var. Gemiye, uçağa KDV-ÖTV yok ama otobüsçüye var. Türkiye’nin en büyük yükünü taşıyan hamallığı yapan biziz ama hükümet bizi görmüyor. Bizim otobüs sektörünün sahibi yok. Bizi tanımıyorlar, yok sayıyorlar. Bu durumda bizde acı bir gerçekle karşı karşıyayız.  Bugün kamyonculara, tır şirketlerine bakıyorsun kooperatifleri, dernekleri var ve seslerini duyurmaya çalışıyorlar ama bizim bir sahibimiz yok. Merkezi İstanbul’da olan Türkiye Otobüsçüler Federasyonu var ama sadece resmiyette ismi var. Bizi ne bir milletvekili ne bir bakan soruyor. Gidiyorsun seni dikkate almıyorlar. Halbuki devlete en büyük katkıyı otobüs sektörü veriyor. Otobüs sektörü 1 ay dursun devletin KDV zararına bir bak. Buna rağmen kimse bu sektörü tanımıyor. Kamyoncular bağırıyor mazot indirimi, KDV indirimi alıyor ama bize yok” diye konuştu.

“ESKİ HAREKETLİLİK ARTIK HAYAL”

Bayramda biraz hareketlilik beklediklerini ancak pandemiden önceki ve eski bayram sezonlarını artık yaşamalarının mümkün gözükmediğini anlatan Ürkmez, O hareketlilikler artık hayal. Çünkü bir yolcunun İstanbul’a git gel maliyeti yediği ile birlikte bin 500 TL. 5 kişilik bir ailenin gittiğini düşünün. 5-6 bin TL. Yolcuda haklı. Yüksek maliyetler nedeniyle öğrenci okutan bazı babalar çocuklarının artık gidip gelmemesini istediğine şahit oldum. Bu bizim içimizi acıtıyor. Okulda okuyan çocuklarının gelmemesi istiyor babalar. Böyle acı tablolarla karşılaşıyoruz.  Biz elimizden geldiğince yardımcı oluyoruz ama insanların durumu belli” dedi.

“YOLCUYA FİYAT SÖYLEMEKTEN UTANIYORUZ”

Acil bir şekilde bu mazot fiyatlarının düşürülmesi gerektiğini anlatan Ürkmez, şunları söyledi:

Akaryakıt fiyatları düşmediği sürece bu sıkıntı sürecek. Akaryakıt fiyatları artınca ister istemez fiyatlar güncellenmek zorunda kalınıyor. Günlük değişen fiyatlar nedeniyle biz yazıhaneciler yolcularla karşı karşıla kalıyoruz. Bugün 180 TL’ye giden yolcuya 10 gün sonra 250 TL dediğimizde bize öfke duyuyor. Yolcu haklı ama; akşam, öğlen, sabah akaryakıta zam geliyor. Hem yolcu, hem firma sahipleri hem de yazıhaneciler zor durumda. Artık yazıhaneciler olarak yolcuya rakam söylemekten utanıyoruz. Mazot fiyatları bir yerde durursa ona göre firma sahipleri fiyatını koyar. Ulaştırma Bakanlığı’ndan fiyatını alır. Mazot fiyatları durmadığı için firma sahipleri 3-5 saatlik 1-2 günlük fiyat güncellemek zorunda kalıyor. Bu seferde vatandaşlarla biz karşı karşıya kalıyoruz. Vatandaş bizi sahtekarlıkla ve dolandırıcılıkla itham edip fırsatçılıkla suçluyor.  Burada Mersin otobüsçüleri de zor durumda kalıyor. Yolcuya cevap veremiyoruz. Yolcu serzenişte bulunuyor. Cebinde yok ne yapsın. Yolcuyu ikna etmeye çalışıyoruz.”

“BEDELİ NE OLURSA OLSUN ŞİRKETLER KONTAK KAPATACAK”

Yaşanan durumun vahim olduğunu anlatan Ürkmez, “Böyle devam ederse Türkiye genelinde şu anda konuşulan otobüsçüler kontak kapatmaya gidecek. Bunun bedeli ne olursa olsun şirketlerin kontak kapatmaya gitme gibi bir eğilimleri var. Şirket sahiplerinin böyle bir düşüncesi var. Bir otobüsün pandemiden önce bir otobüsün fiyatı 1 milyon 100 bin TL iken bugünkü şartlarda peşin 6.5 milyon TL. Yolcunun bunu bilmesi lazım” şeklinde konuştu.

“TOPLADIĞIMIZ PARAYI MAZOTA VERİYORUZ”

Bitlis-Mersin arasında çalışan bir firmada otobüs şoförlüğü yapan Rifat Yanmaz da piyasanın iyi  olmadığını, yolculardan topladıkları parayı ise yakıta ve başka masraflara vermek zorunda kaldıklarını söyledi.  Borçlanarak gidip geldiklerini anlatan Yanmaz, “Kazanamıyoruz. Halimiz ne olacak bilmiyoruz. Bu durum akaryakıt fiyatlarının yüksekliğinden kaynaklanıyor. Geçen sene yolcu fiyatları düşüktü. Mazot fiyatı da düşük olduğu için işi çeviriyorduk. Geçen sene 6 TL olan akaryakıt 30 TL olmuş nasıl çevireceğiz. Vatandaşla ister istemez karşı karşıya geliyoruz. Geçen sene 4 kişilik bir aile Bitlis’e gitmek için 600 TL verirken bu yıl bin 800 TL vermesi gerekiyor. Vatandaşta haklı bizde haklıyız” dedi.

“VATANDAŞLA KARŞI KARŞI KARŞIYA KALIYORUZ”

40 yıllık otobüs şoförü Kazım Alınak yüksek mazot fiyatı nedeniyle piyasanın berbat durumda olduğunu söyledi. “Emekliyiz, çalışıyoruz yine geçinemiyoruz. Yolcu taşımak firmayı kurtarmıyor” diyen Alınak, “Artvin Hopa’ya yolcu taşıyorum. Geçen sene 250 TL olan ücret bu sene 400 TL. Mazot fiyatı geçen sene 6-7 TL idi şimdi 30 TL.  Kurtarmıyor. Fiyatlar nedeniyle vatandaşlarda karşı karşıya kalıyoruz.  Gittikçe ortam kötüye gidiyor. Düzeleceğini sanmıyorum. Beklentimiz Allah’tan” şeklinde konuştu.