Haber Merkezi

Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) Mersin İl Koordinatörü Beytullah Uygur, Mercan TV’de yayınlanan Arka Plan Programına konuk olarak sorularımızı yanıtladı. 2020’de kırsal kalkınmaya 76,7 milyon lira hibe desteği sağlayarak, 42 il içerisinde birinci sırada yer alan Mersin İl Koordinatörlüğü’nün çalışmalarını anlatan Uygur, çiftçiye müjde vererek, IPARD 2 kapsamında 10. çağrıya çıkıldığını duyurdu. Tüm girişimcileri proje başvurusuna davet eden Uygur, her türlü yardımı yapacaklarını da söyledi.

TKDK NEDİR? NE YAPAR?

SORU: TKDK nedir bize kısaca anlatır mısınız?

B. UYGUR: TKDK, Türkiye’de Avrupa Birliği fonlarını dağıtan bir kurumdur. Türkiye genelinde Mersin’in de içinde bulunduğu 42 ilimiz mevcut taşrada, bu 42 il koordinatörümüz, Avrupa birliği formların IPARD adıyla yatırımcılarımıza proje karşılığında hibe veren bir kuruluşuz. Tarım ve hayvancılık başta olmak üzere kırsalda yaklaşık 16 sektöre yatırımcılarımıza yüzde 40-70 oranında hibe vermekteyiz. Toplam Mersin ilimizde 270 projeye 262,5 milyon TL hibe sağlandı, bu hibenin 184.40 milyon TL’si ödendi geriye kalan 28,1 milyon TL’yi de önümüzdeki günlerde ödeyeceğiz. Bu hibelerle Mersin’de 570 milyon TL bir yardım gerçekleşti. Yani gerçekten mükemmel bir rakam ama yetiyor mu? Yetmiyor. Biz bu sene içerisinde daha da fazla yatırım yapmayı istiyoruz. Mersin için 2020 yıllı çok bereketli oldu, çok da güzel oldu. Biz 2020 yılı içerisinde 76,7 trilyon parayı yatırımcılarımızın hesabına hibe olarak, karşılıksız bir para olarak, proje karşılığında yatırdık. Türkiye’de açık ara Mersin il koordinatörlüğü birinci oldu.

ÜRETİCİYE MÜJDE!

SORU: Bu sayede Mersin çiftçisi bu hibelerle neler yaptı?

B. UYGUR: Benim birazdan söylediğim gibi yaklaşık o altı ayrı sektöre hitap ediyoruz. Yani bunu arıcıdan tutun oteline kadar, otelden tutun paketleme fabrikalarına yani en azından en üstüne kadar tarım ve hayvancılıkla ilgili sektörlerin tamamına biz destek verdik. Mersin ili olarak bu sektörlerin tamamında güçlüyüz. Her sektörden bize proje gelebiliyor. Ve bundan dolayı çok farklı bir kimliğimiz oluşmakta ve bütün yatırımcılarımıza da bir müjdemiz var. Müjde; biz TKDK olarak, 7 Ocak 2021 tarihinde 10. başvuru çağrı ilanına çıkmış bulunmaktayız. Toplam hibe desteği bütçesi 125 Euro yani 1,25 milyar TL olarak IPARD 2 10. başvuru çağrı ilanı tüm çiftçilerimize ve yatırımcılarımıza hayırlı olsun.

KİMLER BAŞVURU YAPABİLİR?

SORU: Bu başvuruyu yapabilmemiz için çok büyük işletmelerimizin mi olması gerekiyor?

B. UYGUR: Hayır öyle bir şey yok. Tabi bize müracaata bulunacak olan yatırımcılarımızı üç kategoride sınıflandırıyoruz. Birincisi, gerçek kişiler, ikincisi tüzel kişiler, üçüncüsü üretici örgütleri olabilir.  Biz özellikle her bir kişinin her bir sektörün kendine has bir başvuru koşulu var. O koşula bağlı kalarak yatırımcılarımız küçük çapta bir yatırımcıda olabilir, büyük çapta bir yatırımcıda olabilir. Biz öncelikle tabi iki sektörden şuanda çağrıda bulunmaktayız. Birincisi tarımsal işletmelerin fiziki vakıflarına yönelik yatırımlar. Bunu dört başlık adı altında toplayabiliriz. Süt üreten tarımsal işletmeler, kırmızı et üreten tarımsal işletmeler, kanatlı et üreten tarımsal işletmeler ve yumurta tavukçuluğu yapan işletmelere biz destek veriyoruz. Bunun genel uygun kriterlerine bakacak olursak, tabi 65 yaşın altında olmaları lazım ve ulusal mevzuata işlemiş olduğumuz bilgi ve belgeler, SGK borcu olmayacak, sabıka kaydı olmayacak vs. bunları arttırabiliriz yatırımcılarımız bunu koşulları sağlamak koşuluyla bize çok rahat bir şekilde müracaatta bulunabilirler. Bu tedbirimiz için olmazsa olmaz bir kriterimiz mevcut; yatırımcı bize başvuruda bulunabilmesi için, çiftçi kayıt sistemine ya da hayvan kayıt sistemine kayıtlı olması lazım. Bu iki kayıttan birisi tüzel kişilikse şirket, gerçek ise gerçek kişi, üretici örgütüyse örgüt. Bu iki koşulumuzdan bir tanesini sağlaması lazım. Burada bizim olmazsa olmazlarımızdan bir tanesi biz mesleki yeterlilik istiyoruz. Yani bize müracaata bulunacak olan gerçek kişilerin kendisi üretici örgütlerin müdürleri tüzel kişiliklerini imzalama yetkisi olan kişilerinin, ziraat teknikerliği veya ilgili diğer uzmanlık alandaki bir ziraat meslek lisesi veya yüksek okul diplomasının olması. Olmazsa bize müracaata bulunabilir. İlgili ulusal kayıt sistemleri tarafından belgeleyebiliyorsa yatırımcı bize yani tarımla ilgili diyelim ki bir şirkette üç yıl çalışmışsa SSK dökümüyle bize getirebiliyorsa ya da tarım Bağ-Kurluysa, üç yıl tarım Bağ-Kur kaydı varsa, ya da 3 yıl hayvan kayıt sisteminde varsa bu yatırımcılarımızda çok rahat bir şekilde başvurabiliyor.

HANGİ ALANLARDA BAŞVURU YAPILIYOR?

Bir tedbirimiz ise yumurta tavukçuluğuydu. Yumurta tavukçuluğunda da şöyle bir sınırlama mevcut; biz sıfırdan yeni işletmelere yumurta tavukçularını desteklemiyoruz. Yalnızca aktif mevcut tarımsal işletmeler bize başvurabiliyor. Tabi şimdi ikinci sektörümüze geçecek olursak, tarım ve balıkçılık işletmesi ve desteklenmesi tedbirimiz, burada beş tane ana tedbirimiz var. Birincisi süt ve süt ürünlerinin işletmesi ve paketlenmesi, kırmızı et ürünlerinin işletmesi ve paketlenmesi, kanatlı et ürünlerinin işletmesi ve paketlenmesi, su ürünlerin işletmesi ve paketlenmesi ve ilimiz için önemli olan meyve ve sebzelerin işlenmesi ve paketlenmesi tedbirlerine de biz destek veriyoruz. Yani ilimizin güçlü olduğu sektörler özellikle meyve ve sebzelerin işlenmesinde çok güçlüyüz. Ve bu anlamda çok da talep geliyor. Mersin’de bu alanda ciddi desteklerimiz oldu. Önemli olan bir husus var burada meyve ve sebzelerin depolanması, taltif edilmesi, işlenmesi, kurutulması, kavrulması, dondurulması ve paketlenmesi alanların tamamında bu tedbir kapsamında destek veriyoruz. Burada bir sınırlamamız var. Gerçek kişiler ve tüzel kişilerde 10 bin metre küp kapasitesi var. Yani 10 bin metre küp kapasiteleri geçemiyor. Burada önemli olan bir husus bu; yatırımcılarımız yine başta da söylediğim gibi, inşaat makine ekipmanları, danışmanlık ve görünürlükle alakalı yapacakları yatırımların oranın ne ise o oranda destekliyoruz. Yine KDV muafiyeti var. Artı özellikle yatırımcılarımızın, makine ekipman adı altında en fazla ihtiyaçları olan yenilenebilir enerji panelleri, kasalar frigo araçlar vb. bu makine ekipmanlara da aynı oranda yatırımcılarımız destekliyoruz.

“ÇOK PARA VERİYORUZ, ÇOK HİBE VERİYORUZ”

SORU: Bu kadar prosedür nedeni, Türkiye’de aslında yatırımcıların, girişimcilerin il üç yıl ile beş yıl arası genelde çok doğru geçirememesinden kaynaklanıyor. Bu planlamanın temeli bu değil mi?

B. UYGUR: Bazen yatırımcılarımız gelip soruyor ‘Niye bu kadar ağır prosedürleriniz var?’ diyorlar. Ama ben burada açık ve net söylüyorum, bunu baba bile oğluna vermez. Çok para veriyoruz, çok hibe veriyoruz. Devletimiz gerçekten ciddi bir katkı sağlıyor. Ama art niyetli yatırımcılarımız var bunu gördüğü zaman hemen kaçıyor yatırımda yapmak istemiyor ama genel itibariyle Mersin geneli ile ilgili ciddi bir problem yok. Gelen yatırımcılarımızın hepsi gerçekten uygun ve güzel işlerini yapan yatırımcılarımız mevcut. İlimize de ülkemize de ciddi anlamda katkı sağlıyorlar. Buradan da ben bütün yatırımcılarımıza o konuda teşekkür etmek istiyorum.

“STK’LARA AYRI BİR EMNİYET VERİYORUZ”

SORU: Sivil toplum kuruluşlarından da çok ilgi var kooperatiflerden de artış var değil mi?

B. UYGUR: Sivil toplum kuruluşlarına ayrı bir önem veriyoruz yani prosedürlerimiz diyor ki, üretici örgütü olarak bize münacat eden yatırımcılarımıza mesela yüzde 40 ise paketleme de destek verirken biz bunları yüzde 50 veriyoruz. Et, süt, kanat üretimiyle ilgili normalde diğer yatırımcılar yüzde 55’den başlarken bunlar yüzde 65’den başlıyor. Özellikle ilimizde mevcut bulan üretici örgütlerimizi ve kooperatiflerimizi bu alanda yatırım yapmalarını bekliyoruz.

“KADINLARA DA POZİTİF BİR AYRIMCILIK YAPIYORUZ”

SORU: Kadınların ilgisi nasıl?

B. UYGUR: Biz kadınlara da pozitif bir ayrımcılık yapıyoruz. Çiftlik faaliyetlerinin çeşitlendirmesi diye bir tedbirimiz var. Bu tedbirde yatırımcımızın kadın olması ayrı bir puan ki projesi ön sıralarda yer alsın. İlimiz kadın yatırımcıları olarak ciddi bir katılım sağlanmış durumda ve bu anlamda da çok ciddi yatırımcılarımızı destek verdik. Kadınlarımızı da bu şekilde teşvik etmiş olduk. Çok mutluyuz. 2021 yılındaki hedeflerimiz daha büyük 76,7 milyonu 2020 yılında ödedik ve bu 2021 yılında 150 milyon hedefimiz var. Harcamamız gereken Türkiye genelinde 2,2 milyon TL’lik havuzda bir para var. Bu paradan Mersin’in daha da istifade etmesini istiyoruz. İlin performansı gerçekten para almamızı etkileyen bir faktör. Yani ne kadar çok bu havuzdan para alırsak, ilimize de o kadar çok aktarmış oluruz.

“MERSİNLİ ORADA ÇALIŞIP EKMEK YİYECEK”

SORU: Sizi hiç arayan oldu mu, ne yaptınız, nasıl yaptınız diye?

B. UYGUR: Başta çok inanmadılar. Geçen sene 32,1 milyon ödedik 2019 yılında. Yine Türkiye’de birinci olmuştuk. Ama biz bu 80 milyon ödeyeceğiz diye söyleyince hikâye gibi sandılar. Bunu gerçekleştirdiğimiz zaman insanlar beni arıyor ‘Nasıl yaptınız?’ diye. Soruyorlar elbette bu bir kişiyle olacak bir şey değil tabi. Kamu ve kuruluşlarımızın da bize çok ciddi katkıları oldu. Paydaşlarımız olarak çok ciddi katkıları oldu. Çevre Şehircilik İl Müdüründen veya Tarım İl Müdüründen veya belediyeden bir belge alamıyorsanız siz o ödemeyi yapamazsınız. Bizim o diğer kamun kurum ve kuruluşlarda ki il müdürlerimize de çalışanlara da teşekkür ederim. Onlarda bize lazım olan belgeleri eksiksiz ve zamanında vermeselerdi biz bu ödemeyi yapamıyor olacaktık. Bu yatırımcıları Mersin’e çekmek için, yatırımcıların önünü açmak için ekip olarak valilik olarak, kamu kurum ve kuruluşları olarak el ele verip bir şekilde çözmemiz lazım. Yatırımcılarımız böylece Mersin’e gelsin diğer illerdeki yatırımcımız mersine gelirse bu bize mutluluk verir. Sonuçta Mersinli orada çalışıp ekmek yiyecek. İstihdama da önemli bir katkı sağlamış olur.